| |
Veiligheid!
Veiligheid is één van de belangrijkste dingen als je met je groep op stap
gaat. Je hoort zoveel op het nieuws dat er weer een ongeval
is gebeurd met een jeugdgroep. Om te vermijden dat de volgende keer jouw
groep in het nieuws komt, kan je deze pagina vol informatie over de
Belgische wetgeving en heel wat nuttige tips eens rustig
doorlezen. Je kunt dit volledige document ook onderaan downloaden als Word-document. Je bent vrij dit document te gebruiken en verspreiden onder
jeugdwerkers! Mocht je zelf nog aanvullingen willen doen, dan mag dit uiteraard
ook. Je kunt je aanvullingen mailen naar , zodat wij deze pagina kunnen aanvullen.
 Wetgeving voetgangers en fietsers in een notendop.
 Te voet in groep (Vanaf 5 personen)
1) Op trottoir, berm, fietspad (in die volgorde)
2) Op de rijbaan (als er geen trottoir, berm of fietspad is). Hierbij loop je
aan de kant van de rijbaan waar je denkt dat het het meest veilig is.
- Ofwel links
° Je moet dan wel achter elkaar lopen.
° Wit of geel licht rechts vooraan.
° Rood licht rechts achteraan.
° Eventueel 1 of meerdere gele of witte lichten op de flanken.
- Ofwel rechts
° Je moet niet perse achter elkaar lopen (Wel aangeraden)
° Wit of geel licht links vooraan.
° Rood licht links achteraan.
° Eventueel 1 of meerdere gele of witte lichten op de flanken.
Met de fiets in groep (Vanaf 15 personen)
- Ofwel volg je de regels van individuele fietsers
1. Op het fietspad (max. met 2 naast elkaar)
2. Op de rijbaan (enkel als er geen fietspad is)
- Ofwel volg je de regels voor fietsers in groep (meer mogelijkheden, maar ook
meer verplichtingen)
1. Gebruik van fietspad is niet verplicht, wel sterk aangeraden!
2. Je mag 1 volledige rijstrook gebruiken. Wel enkel de rechter helft.
3. Je mag twee wegkapiteins hebben (of meer) (verplicht bij >50 fietsers)
4. Je mag 1 of 2 begeleidende auto’s hebben (verplicht bij >50 fietsers)
Het verkeersreglement in detail!
(Top)
Voetgangers
A. Waar stappen?
(Top)
Het ligt voor de hand dat je steeds de veiligste plaats op de openbare weg
inneemt. We geven hier de verschillende plaatsen weer, gaande van de meest
veilige plaats tot de meest onveilige.
1 Voetgangerszone
Als je in zo’n zone wandelt, dan mag je de volledige breedte van de openbare weg
volgen. Let wel, in die zone mogen ook prioritaire voertuigen rijden
(politiewagens, ambulances, …) alsook vuilkarren, openbaar vervoer, mensen die
door die zone moeten om tot hun garage te komen. Zij zijn wel verplicht om
stapvoets te rijden. Ze mogen voetgangers niet hinderen of in gevaar brengen.
Wees wel hoffelijk voor de andere weggebruikers!
2 Verkeer op wegen voorbehouden voor voetgangers, fietsers en ruiters.
 
Dit is een zone waar alleen weggebruikers mogen komen die op het bordje staan.
Hier moet je dus als voetganger rekening houden met het feit dat er ook fietsers
of ruiters in die zone aanwezig zijn. Je mag spelen in die zone, maar je moet er
terug rekening mee houden dat je andere weggebruikers niet hindert of in gevaar
brengt. Je wandelt best aan de kant die het bordje aanwijst. Als je aan de
andere kan wandelt , dan moet je de doorgang vrijmaken voor andere
weggebruikers.
3 Trottoir
Het begrip trottoir is nu ruimer dan wat wij er doorgaans onder verstaan. De
kenmerken zijn: meestal verhoogd ten aanzien van de rijbaan, maar dit moet niet
altijd het geval zijn, het is speciaal ingericht voor de voetgangers en is
verhard, de scheiding ervan met de andere gedeelten van de openbare weg (dit is
de rijbaan, de verhoogde en gelijkgrondse bermen en het fietspad) is duidelijk
herkenbaar voor alle weggebruikers. Als één of meerdere van deze kenmerken
ontbreekt, dan is het geen trottoir.
4 Verhoogde berm
De kenmerken van een verhoogde berm zijn: een ruimte die hoger ligt dan de
rijbaan en die tussen de rijbaan en een sloot/talud/grenzen van eigendommen,
deze ruimte is moeilijk begaanbaar en meestal niet verhard. Het speelt geen rol
of de verhoogde berm aan de linkerkant of aan de rechterkant ligt. Wandel altijd
op de verhoogde berm. Als er zowel aan de rechter –als linkerkant een verhoogde
berm ligt, wandel dan op die berm die jou de meest veilige lijkt. Hou daarbij
rekening met de zichtbaarheid van het verkeer, de weersomstandigheden, de
grootte van jouw groep, de breedte van de bermen, of je lang een rechte rijbaan
wandelt of een rijbaan met veel bochten, …
5 Gelijkgrondse berm
De kenmerken zijn: een ruimte onderscheiden van het trottoir en het fietspad.
Het ligt tussen de rijbaan en een sloot/talud/grenzen van eigendommen. Deze berm
ligt op hetzelfde hoogteniveau als de rijbaan. Deze is niet verhard en moeilijk
begaanbaar voor de voetgangers. Ook hier moet je altijd wandelen op de
gelijkgrondse berm, aan welke kant ze ook ligt. Als er aan beide kanten van de
rijbaan een gelijkgrondse berm is, dan wandel je best aan die kant die volgens
jou het veiligste is.
6 Fietspad
Hier hebben (brom-)fietsers voorrang op de voetgangers. Voetgangers moeten dus
opzij gaan, maar niet in de richting van de rijbaan.
7 Rijbaan
Als bovenstaande allemaal niet aanwezig zijn, dan loop je op de rijbaan. Aan
welke kant kan verschillen of je als individuele voetganger beschouwd wordt of
als groep.
7a Individuele voetgangers of groep zonder leider: LINKS
Een individuele voetganger of een groep zonder leiden MOET links lopen en dit zo
dicht mogelijk bij de rand van de rijbaan. Dit betekent dat zij dus best achter
elkaar lopen. Enkel als er bijzondere omstandigheden zijn, moeten zij niet
verplicht links lopen. Er staat echter nergens aangegeven wat deze bijzonder
omstandigheden zijn, vandaar dat je dus het best links en achter elkaar loopt.
7b Groep (min. 5 personen) + leider: RECHTS OF LINKS
- Ofwel rechts
Je moet dan volgens de wegcode niet perse achter elkaar lopen, hoewel dit
natuurlijk wel aan te raden is. In elk geval loop je zo dicht mogelijk bij de
rand van de rijbaan.
- Ofwel links
Sinds 1 januari 2004 is links van de rijbaan lopen voor groepen van minimum 5
personen + minimum 1 leider ook toegelaten. Rechts lopen mag ook nog steeds,
maar je mag nu officieel de linkerkant van de rijbaan volgen “als de veiligheid
zo beter gewaarborgd is”. Je MOET dan wel achter elkaar lopen!
Algemeen principe: GEBRUIK JE GEZOND VERSTAND. Je kiest dus zelf aan welke kant
van de weg je loopt en probeert hiertoe de situatie zo goed mogelijk in te
schatten.
Een aantal richtlijnen en tips:
- In een bocht is het steeds meest veiligst om aan de buitenkant van de bocht te
lopen. Daar zie jij het verkeer best aankomen en omgekeerd.
- Overdag kan het interessant zijn om links te lopen op een lange rechte
rijbaan, waar je het verkeer goed ziet aankomen.
- Tussen valavond en ochtend kan het interessant zijn om op een rechte baan
rechts te lopen. Een chauffeur zal eerder een hindernis (met rood lichtje)
verwachten die zich op hetzelfde baanvak bevindt, maar voor hem uitwandelt (ipv
hem tegemoet te komen).
- Uit ervaring weten we dat bij tochten de groep zelden bij elkaar blijft. Ze
wordt uitgerokken en verspreid zich over verschillende kleine groepen. Het wordt
voor bestuurders dan ook zeer moeilijk om een groep in te halen. Als deze
groepjes met minder dan 5 zijn, kunnen zij eventueel beschouwd worden als
‘individuele voetgangers’ die dus aan de linkerkant moeten lopen (zie boven).
Gebruik dus je gezond verstand!
 B. Hoe oversteken?
(Top)
Waar?
Om met een groep over te steken, dien je rekening te houden met de volgende
dalende orde van veiligheid:
- Bewaakte oversteekplaatsen. Dit zijn plaatsen waar een politieagent of een
gemachtigd opzichter aanwezig is.
- Zebrapad met verkeerslichten.
- Zebrapad zonder verkeerslichten. Pas op! Hier moet je je als voetganger
slechts voorzichtig op de rijbaan begeven en met inachtneming van de naderende
voertuigen.
- Plaatsen waar de weg smal is, waar men goed gezien kan worden.
Als er een oversteekplaats op minder dan 30 meter verwijderd is van de plaats
waar jij de rijweg over wilt, moet je hiervan gebruik maken. Het is bovendien
nog steed verboden om schuin over te steken. De wegcode stelt: “de voetgangers
moeten de rijbaan haaks op haar aslijn oversteken”.
Begeleiding en gebruik van het ‘spiegelei’.
Weggebruikers moeten sinds 1 januari 2004 ook de aanwijzingen opvolgen van een
groepsleider die groepen voetgangers begeleidt, waarmee hij de veiligheid van
zijn groep voetgangers wil verzekeren. (art. 41.3.1.2°b en c). Je mag als leider
van de groep het verkeer doen stoppen om de groep te laten oversteken. De
groepsleiders moeten hiervoor wel een schijf, waarop bovenstaand verkeersbord
afgebeeld staat, gebruiken. Ze hebben deze bevoegdheid in heet België. Je moet
je hierbij uiteraard wel houden aan alle normale verkeersregels (vb. oversteken
aan een zebrapad als deze aanwezig is op minder dan 30 m,…)! Voor gemachtigde
opzichters bestaat er een lijst van bevoegdheden. Voor groepsleiders bestaat
zo’n lijst nog niet. Het is dus goed mogelijk dat de bevoegdheden van een
groepsleider nog beperkt of omschreven zullen worden in de toekomst.
Tips: Plaats je als begeleider centraal bij het oversteken. Optimaal is dat er
een begeleider staat op de plaats waar het oversteken begint, zodat hij bij
eventueel gevaar de kinderen nog fysiek kan tegenhouden. Een tweede en derde
begeleider plaatst zich in het midden van de rijweg, elk langs 1 kant van de
overstekende groep, en houdt oogcontact met de bestuurders. Een vierde
begeleider zet zich aan de overkant waar hij de reeds overgestoken kinderen bij
elkaar houdt.
Rij mag niet doorbroken worden.
In het verkeersreglement staat vermeld dat een automobilist een ononderbroken
rij niet mag doorbreken? Als je met jouw groep aan verkeerslichten komt of er is
een bevoegd persoon aanwezig, dan mag een aaneengesloten rij ook verder blijven
oversteken, ook al is het verkeerslicht ondertussen al op rood gesprongen.
Vergeet echter niet dat je er als groep dikwijls niet in slaagt om een
ononderbroken rij te blijven vormen en dat automobilisten vaak toch doorrijden
met hoge snelheden. Klamp je dus niet vast aan strikte verkeersregels, maar denk
steeds na in het verkeer. Je kan beter een beetje langer wachten dan maar met de
helft van je groep te kunnen terugkeren.
C. Verlichting
(Top)
Tussen het vallen van de avond en het aanbreken van de dag, alsook in alle
omstandigheden waarin het niet meer mogelijk is om duidelijk te zien tot op een
afstand van ongeveer 200 meter (mist, zware regenval, …), moet een wandelende
groep, die de rijbaan volgt, ook verlicht zijn!
- als de groep links loopt
° Wit of geel licht rechts achteraan.
° Rood licht rechts vooraan.
° Eventueel 1 of meerdere gele of witte lichten op de flanken, in alle richtingen zichtbaar (naargelang de lengte van de rij)
- als de groep rechts loopt
° Wit of geel licht links vooraan.
° Rood licht links achteraan.
° Eventueel 1 of meerdere gele of witte lichten op de flanken die in alle richtingen zichtbaar zijn (naargelang de lengte van de rij)
Fietsers
(Top)
In de zin van de wegcode worden fietsers ook als bestuurders aanzien. Dit
betekent dat zij de andere kwetsbare weggebruikers niet in gevaar mogen brengen.
Als fietser moet je dus voorzichtig zijn als je voetgangers nadert, zelfs al heb
je voorrang (bv. Wanneer je op een fietspad rijdt. Sterker, je moet zelfs dubbel
zo voorzichtig zijn als je kinderen nadert. Het probleem is echter dat het
juridisch heel vreemd is om die dubbele voorzichtigheid te beoordelen, daarom
zal een rechter normaal altijd kijken of de fietser zich gedragen heeft als een
‘goede huisvader’. Dit wil zeggen dat de rechter zal kijken of een redelijk
voorzichtige en normale fietser, geplaatst in dezelfde omstandigheden, zich ook
zo zou gedragen hebben zoals de fietser zich in realiteit gedragen heeft.
Individuele fietsers
(Top)
Fietspad verplicht!
 
Als er een bereidbaar fietspad is, aangeduid door de gekende wegmarkeringen, dan
moeten de fietser en bromfietsers klasse A dit fietspad volgen. Het fietspad
moet rechts in hun rijrichting liggen. Als er ook of alleen aan de linkerkant zo
een bereidbaar fietspad is, dan mogen ze dit niet volgen. Is het fietspad
aangeduid met een verkeersbord D7 of D9, dan moeten de fietsers en bromfietsers
klaas A dit fietspad volgen als die borden aan de rechterkant staan in hun
rijrichting (dus als je fietst en je ziet aan jouw rechterkant die borden). Als
die borden alleen maar aan de linkerkant geplaatst staan (dus als je fietst en
je ziet ze aan jouw linkerkant), dan moet je dus het fietspad dat aan de
linkerkant ligt gebruiken. Je moet dit fietspad aan de linkerkant niet gebruiken
als er ‘bijzondere omstandigheden’ zijn. Het is onduidelijk wat men daaronder
verstaat. Je gebruikt dus best het fietspad aan de linkerkant.
Zie je bovenstaand bord (d10), dan moet je dit gedeelte van de weg volgen,
ongeacht of dit bordje aan je linker –of rechterkant staat. Staat het aan beide
kanten, dan geldt de algemene regel dat je als bestuurder/fietser altijd aan de
rechterkant van de weg moet rijden.
Hoe er als fietser rekening mee dat er zich voetgangers kunnen bevinden op het
fietspad. Jij hebt voorrang, maar je mag de voetgangers niet in gevaar brengen,
noch gevaarlijk gedrag tegenover hen stellen. Argumenten zoals het sneller
rijden op de rijbaan dan op het fietspad, beter voor de banden dan naast het
fietspad, … zijn niet van toepassing en zeker niet als je een fietsende groep
begeleidt en mee instaat voor hun veiligheid.
Rijbaan (enkel als er geen fietspad is)
Als je binnen de bebouwde kom rijdt en er is geen fietspad, dan mag je als
fietser en bromfietser klasse A de gelijkgrondse bermen en de parkeerzones
gebruiken. Je bent dus niet verplicht om dit te doen. Buiten de bebouwde kom mag
je zelfs de trottoirs en de verhoogde bermen volgen. Je bent weerom niet
verplicht om dit te doen. Ga dus na in hoeveree deze regels zorgen voor extra
veiligheid en maak er dan ook gebruik van. Als je buiten de bebouwde kom als
fietser op het trottoir rijdt, dan moet je nog altijd voorzichtig zijn ten
aanzien van de voetgangers en dubbel zo voorzichtig zijn ten aanzien van de
kinderen.
Als er geen fietsstrook of –pad is, dan volgen de fietsers gewoon de rijbaan.
Het is zowel binnen als buiten de bebouwde kom toegelaten om als fietser met
twee naast elkaar te rijden. Je dient wel achter elkaar te rijden als een
tegenligger anders niet kan passeren. Dit is in principe niet meer verplicht,
maar hoffelijkheid gebiedt dat je natuurlijk andere weggebruikers niet hindert.
Buiten de bebouwde kom moet je bovendien achter elkaar rijden als er
achteropkomend verkeer in aantocht is.
Als je als fietser van richting wil veranderen of een straat wil inslaan, moet
je uitkijken dat je dat veilig kan doen, zonder het andere verkeer te hinderen.
Je bent ook verplicht om je arm uit te steken, indien mogelijk. Als dit je
veiligheid in het gedrang kan brengen door bv. Tramsporen, beschadigen wegdek, …
doe je dit beter niet.
Fietsers in groep ( >15 personen)
(Top)
Als groep fietsers mag je
kiezen welke regels je volgt.
Ofwel volg je de regels van de individuele fietsers (zie boven).
Ofwel volg je de regels voor fietsers in groep (meer mogelijkheden, maar ook
meer verplichtingen)
- Fietspad niet verplicht, maar wel aangeraden.
- Je mag steeds met twee naast elkaar rijden (op voorwaarde dat je gegroepeerd
blijft).
- Je mag desgewenst 1 volledige rijstrook gebruiken. Wel enkel de
rechterrijstrook of rechter helft van de rijbaan.
- Je mag desgewenst meerdere wegkapiteins hebben (dit is verplicht bij >50
fietsers).
- Je mag desgewenst 1 of 2 begeleidende auto’s hebben (dit is verplicht bij >50
fietsers).
Wegkapitein
Een wegkapitein moet tenminste 21 jaar zijn en om de linkerarm een band dragen
met de nationale driekleur en het woord ‘wegkapitein’. De wegkapiteins kunnen
aan kruispunten zonder lichten het verkeer stilleggen met een bordje C3 (speigelei)
en mogen aanwijzingen geven. Sinds 1 januari 2004 is een lijst van deelnemers
niet meer verplicht!
Begeleidende auto’s
Deze moeten een speciaal bord voeren op het dak dat goed zichtbaar is voor het
tegemoetkomend of volgend verkeer. Dit is een blauw bord met de afbeelding van
het verkeersbord A51 (rode driehoek met uitroepteken in het midden) en er onder
het symbool in ’t wit van een fiets. De begeleidende auto moet de groep op
ongeveer 30 meter voorafgaan of volgen. Bij een groep fietsers groter dan 50
zijn min. 2 begeleidende auto’s verplicht. Bij een groep fietsers kleiner dan 51
zijn de begeleidende auto’s niet verplicht. In dit geval kan er ook slechts 1
begeleidende auto zijn. Deze moet dan wel de groep volgen en niet voorafgaan.
 Deze gehele pagina is geïnspireerd op de bundel 'Veilig op stap' van KSJ.
De afbeeldingen van de verkeersborden zijn afkomstig van
www.verkeervpi.be
Ook handig om eens door te nemen is de korte Brochure van BIVV,
www.bivv.be
Downloaden
(Top)
 Download het document
'Veiligheid over straat' (pdf)
 Download het document
'Veiligheid over straat' (docx)
|
|
